Grobiņa

 

Źródło: https://www.followthevikings.com/visit/grobina,
data odczytu: 13.05.2022

Epokę wikingów tradycyjnie rozpoczyna się od 793 roku, kiedy miał miejsce pierwszy udokumentowany atak Skandynawów na klasztor na Świętej Wyspie Lindisfarne. Moment ten wyznacza punkt w historii, kiedy zaczęły się zmasowane ataki na zachód Europy przez Duńczyków i Norwegów (a raczej przez nacje, które utworzą kiedyś te kraje – dla uproszczenia przyjmijmy jednak te nazwy). Szwedzi nie mieli otwartego wyjścia na Morze Północne czy Norweskie, jednak byli tak samo żądni przygód i kolonizacji dalekich ziem. Już w połowie VII wieku, a więc na kilkanaście dekad przed atakiem na Lindisdarne, zapuszczali się na wschodnie wybrzeże Bałtyku. Osady, które kiedyś utworzą dadzą początek Rusi.

Nad zachodzie Łotwy, nad rzeką Ālande leży miasteczko Grobiņa. Pierwsza wzmianka o tej liczącej niecałe 4000 mieszkańców miejscowości pochodzi z 854 roku. Jednak historia osady jest znacznie starsza i sięga około 650 roku. Na bazie wykopalisk ustalono, że to tu, nad brzegiem jeziora Liepāja powstało pierwsze osiedle. Połączenie zbiornika wodnego przez rzekę Ālande zapewniało dostęp statkom do Bałtyku.

Wykopaliska przeprowadzone na pierwszym odnalezionym średniowiecznym cmentarzu wykazały, że ludzie pochowani tam byli zgodnie ze skandynawskim obrządkiem. Niskie kurhany miały średnio 0,1-1,4 metra wysokości. Kopce zwieńczone były kamiennymi nagrobkami. Do dnia dzisiejszego zachował się tylko jeden, odnaleziony w 1987 roku. W grobach znaleziono między innymi miecze, włócznie, hełmy, resztki licznych drewnianych tarcz a także biżuterię broszki, pierścienie, bransolety, grzebienie, klucze i naczynia. Znaleziony nagrobek i obrączki wewnątrz grobów zawierają powtarzający się wizerunek dwóch kaczek, niektóre z nich stykały się dziobami – charakterystyczne ozdoby dla kultury znanej ze szwedzkiej Gotlandii. W XX wieku odnajdywano także inne miejsca pochówków – łącznie szacuje się, że mogło być ich ponad 3000 między VII a IX wiekiem. Przypuszcza się, że w jednym momencie liczebność osady nie przekraczała 300-500 mieszkańców.

Źródło: https://www.tripadvisor.com/LocationPhotos-g2346059-Grobina_Kurzeme_Region.html,
data odczytu: 13.05.2022

Pobliskie znaleziska wskazują, iż od początku powstania osady dochodziło do licznych potyczek z miejscowymi ludami. W 800 roku osada została zajęta przez Kurów (jedno z plemion bałtyckich). W 854 roku Duńczycy spróbowali przejąć Grobiņę, ale zostali pokonani przez Bałtów. W następnym roku szczęścia w przywróceniu kolonii spróbował szwedzki król Olof. Po serii potyczek tubylcy skapitulowali – późniejsze źródła przypisywały ten zwrot akcji modlitwom Olofa do chrześcijańskiego Boga. Ślady walk po tym wydarzeniu są już mniej liczne, co wskazuje, że Skandynawowie i Bałtowie mogli zacząć bardziej pokojowo współistnieć obok siebie. W tym samym czasie znaczenie Grobiņy na wschodnich szlakach handlowych zaczęło maleć na rzecz osady Truso (obecnie Janów pod Elblągiem) i Kaup (Mokowoje w Obwodzie Kalingradzkim).

W 2011 stanowisko archeologiczne w Grobiņie zostało nominowane do wpisania na listę informacyjną UNESCO, a sam wpis miał miejsce w 2017 roku. Dziś znajduje się tam rekonstrukcja osady i odbywają się festiwale wikingów. 

Ślady wypraw i walk Skandynawów na wschodnim wybrzeżu Bałtyku pozwalają postawić pytanie - czy słusznie 793 rok uważa się za początek epoki wikingów, skoro Ci wojowali ponad sto lat wcześniej?

Na koniec tradycyjnie chciałbym podziękować Piotrowi Brachowiczowi za wspieranie mojego bloga. Jeśli i Ty chcesz dołożyć swoją cegiełkę do dalszego rozwoju strony - zapraszam na mój profil na Patronite. Możesz mnie wesprzeć także niefinansowo - jeśli podobał Ci się ten artykuł, udostępnij, bym mógł dotrzeć do większego grona czytelników. Ponadto zachęcam do odwiedzenia mojej strony na Facebooku.