sobota, 4 stycznia 2020

Śmierć Ymira i Potop

Źródło obrazka: https://mainer74.wordpress.com/2017/09/02/in-the-beginning-there-was-one/,
data odczytu: 19.12.2019.

Ostatnim razem opisałem wszystkie istoty, które zamieszkały Ginnungagap przed powstaniem świata. Oprócz olbrzyma Ymira i jego potomstwa pojawiła się krowa Auðhumla, a także protoplasta dynastii Asów – Búri. Miał on syna, Borra, który poślubił olbrzymkę Bestlę. Bestla urodziła mu trzech synów – Odyna, Wiliego i We. Trójka braci dorastała w nienawiści do Ymira i innych olbrzymów, którzy stanowili zagrożenie dla pierwszych Asów oraz innych istot. Ymir został opisany jako zła istota, jednak źródła milczą czym dokładnie zasłużył sobie na taką opinię. Prawdopodobnie po prostu uosabiał pierwotne, chaotyczne zło.

Tłumacząc pieśń Gylfa Omamienie (wyjątkowo podpieram się angielską wersją, gdyż tłumaczenie Lelewela zostało mocno skrócone)[1]:

Wtedy Gangleri spytał: Jakie przymierze było między nimi albo kto był silniejszy? A Hárr odpowiedział: Synowie Borra zaś zabili olbrzyma Ymira; Spójrz, tam gdzie upadł trysnęło z jego ran tyle krwi, że potopiło całą rasę Szronowych Olbrzymów. Ocalał jeden, którego olbrzymy zowią Bergelmirem, uciekł ze swoim dobytkiem. Wszedł na swój statek, a wespół z nim jego żona – tam byli bezpieczni.
Źródło obrazka: https://www.masomers.com/the-great-flood/,
data odczytu: 19.12.2019.

O tym co się stało z ciałem Ymira i jakie były dalsze dzieje Odyna opowiem innym razem. Intrygujący jest fakt przeżycia Bergelmira. Inne pieśni podają o nim więcej informacji. Jego imię można tłumaczyć jako Krzyczący Niedźwiedź lub Krzycząca Góra (biorąc pod uwagę iż był olbrzymem, bardziej przychylam się do tej drugiej wersji). W pieśni Vafþrúðnismál padają informacje o jego rodzie. Jego ojcem miał być Thrudgelmir (nord. Þrúðgelmir – Krzyczący Siłacz). Thrudgelmir był najmłodszym z rodzeństwa olbrzymów – imiona jego starszego brata i siostry nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Przypuszcza się, że mógł być sześciogłowym olbrzymem, który powstał z ciała Ymira. Tym sposobem, jego ojciec Aurgelmir (inne imię Ymira) jest utożsamiany z pierwszym z olbrzymów. Tezę tą postawił już Snorri Sturluson w XIII wieku. Po zabiciu Ymira Thrudgelmir miał utonąć w krwi swojego ojca. Krew ta miała także wypełnić ocean wokół Midgardu co daje nam ciekawą informację o anatomii lodowych olbrzymów – ich krew to nic innego jak woda.
Bergelmir przez wiele dni dryfował w swoim statku po wielkiej wodzie. W końcu dotarł do odsłoniętej skały, gdzie osiedlił się z żoną, a ich potomstwo zasiedliło pobliski Jotunheim (nord. Krainę Olbrzymów). Pamięć o śmierci Ymira i wielkim potopie stała się zalążkiem nienawiści, jaką Jotunowie żywili do dynastii Asów.
Przy opowiadaniu tej historii nie da się uniknąć skojarzeń do innych mitów z całego świata. Od prekolumbijskich cywilizacji Ameryk, przez bardzo dobrze nam znaną historię Noego aż po najdalsze zakątki Pacyfiku i wierzenia Aborygentów – w niemal wszystkich religiach ludzie opowiadają o wielkim Potopie który miał zniszczyć świat. W każdej z tych historii tylko para ludzi lub niewielka grupa (czasami z boską pomocą) ratuje się przed zagładą i po wielu dniach dryfowania docierają na samotną skałę lub górę. Podobieństwo wszystkich wierzeń jest na tyle interesujące, iż niemożliwe jest uznać je za przypadek. Temat ten chciałbym rozwinąć w przyszłości, przytaczając na blogu poszczególne mity z różnych zakątków naszej planety i porównując je z pozostałymi.
Na koniec, wracając do postaci Bergelmira należy wspomnieć, że podobnie jak jego przodek Ymir, również on doczekał się astronomicznego odpowiednika. Jego imieniem nazwano jeden z księżyców Saturna.

Źródło obrazka: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jotunheimen, data odczytu: 19.12.2019


[1] The Prose Edda of Snorri Sturlson, transladed by Arthur Gilthrist Brodeur, wyd. CreateSpace Independent Publishing Platform 2014, s. 19.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz