Goseck

 

Źródło obrazka: https://www.tajemnice-swiata.pl/obserwatorium-sloneczne-w-goseck/,
data odczytu: 17.11.2020

Mówiąc o astronomii i jej korzeniach zapewne pomyślimy o Mezopotamii czy Egipcie. O tych krainach uczyliśmy się ze szkolnych podręczników – były zawsze podawane jako kolebki ludzkości i najszybciej rozwijające się cywilizacje starożytności. Jednak odkrycia z ostatnich kilkudziesięciu lat pokazują, iż wiele działo się również na terenach Europy, a jej mieszkańcy posiadali zdumiewającą wiedzę astronomiczną. 

Jest rok 1991. Były niemiecki pułkownik Otto Braasch przelatuje nad miejscowością Goseck, leżącą 200 kilometrów na zachód od polskiej granicy. Od 1980 trudzi się specyficznym zajęciem – bada z powietrza ślady osadnictwa na terenie całej Europy. Braasch, przelatując nad dotkniętą suszą okolicą Goseck, zauważa coś nienaturalnego. Na jednym z pól obsianych pszenicą dostrzega olbrzymie kręgi – pozostałości prehistorycznej budowli.

W latach 2002-2004 archeolodzy François Bertemes i Peter Biehl z Uniwerystetu Halle ustali, iż budowla pochodzi z neolitu i datowana jest na lata 4800-4900 p.n.e.. Rok później, po dwunastu latach od jej odkrycia, informacje o niesamowitym znalezisku zostały podane do publicznej informacji. Po zakończonych pracach archeologicznych i rekonstrukcji miejsce zostało udostępnione jako obiekt turystyczny dokładnie w przesilenie zimowe, 21 grudnia 2005 roku. Odbudowana konstrukcja składa się z wysokich na 2,5 metra dębowych słupów (w liczbie 1675). Poddano jej ręcznej obróbce, by jak najlepiej oddawały oryginalny, kilkutysięczny charakter tego miejsca.

W skład budowli wchodzą dwa rzędy palisad, każda posiadająca po trzy bramy, kopiec oraz otaczający je rów o zewnętrznej średnicy 75 metrów i głębokości 1,8 metra. Wybrana ziemia posłużyła do zbudowania wału dookoła  konstrukcji. Krąg taki, jak i podobne do niej neolityczne budowle rozsiane po całym kontynencie, nazywany jest rondlem. Południowo-wschód wejście wskazuje dokładnie wschód słońca, a południowo-zachodnie zachód w dniu przesilenia zimowego. Trzecie wyjście skierowane jest na północ (bliskie linii astronomicznego południka). Ten specyficzny układ bram stał się podstawą do określenia budowli jako najstarsze odnalezione obserwatorium.

Źródło obrazka: https://travel.sygic.com/en/poi/goseck-circle-poi:9118,
data odczytu: 18.11.2020

W obrębie rondla odnaleziono ślady rytualnych ognisk, szczątki zwierzęce oraz ludzkie, w tym pozbawiony głowy szkielet. Część naukowców uważa zdekapitowane zwłoki za dowód krwawej ofiary. Druga część – za przejaw specyficznego rytuału pogrzebowego. Według badań kręgi pozostawały w użytkowaniu tylko przez dwieście lat i około 4700 roku p.n.e. zostały porzucone z nieznanych przyczyn.

I na sam koniec ciekawostka – rondel w Goseck (5°11'53.62" N) leży na bardzo podobnej szerokości geograficznej co najbardziej znany kamienny krąg – Stonehenge (51°10'26.30" N). Warto pamiętać, że podobne budowle powstały w całej Europie. Kilka z nich miałem okazję zobaczyć na własne oczy… Ale to już temat na inny dzień...