Nordycki panteon
bóstw zawiera wiele ciekawych postaci, które przejawiają przenajróżniejsze
ludzkie cechy. Ci bardziej znani to Odyn, Thor czy Loki, ale w szeregach
boskiej dynastii Asów istnieją także inni, wyróżniający się swoimi
charakterami. O jednym z nich, Widarze, opowiemy sobie dzisiaj.
Widar
(staronordyckie Víðarr) to jeden z bardziej tajemniczych i milczących Bogów w
nordyckich wierzeniach. Jego ojcem był Odyn, wszechojciec, głowa rodu Asów, a
matką olbrzymka Grid (Gríðr). O ile papa Widara jest powszechnie znany, tak
może warto powiedzieć sobie kilka słów o jego mamie. Jej imię można tłumaczyć
jako Gwałtowna, Brutalna albo Porywcza. W przeciwieństwie do wielu jej
pobratymców, była przyjazna Asom. To od niej Thor dostał swój pas siły i
żelazne rękawice, w których chwytał za młot Mjolnir. Podczas jednej z wypraw
Bóg Gromów dostał od niej również magiczny kostur. O artefaktach używanych przez
Thora więcej przeczytacie na moim blogu, do którego odwiedzenia zapraszam. Na
jej cześć w 2022 roku nazwano jeden z księżyców Saturna, którego odkrycie
zostało potwierdzone w 2019 roku.
Wróćmy jednak do
samego Widara. Jego imię może pochodzić od staronordyckiego słowa Las, chociaż
w XIX wieku Joachim Lelewel w swoim tłumaczeniu Eddy Poetyckiej i Prozaicznej uznaje,
że jego imię oznacza Zwycięzcę.
 |
| Widar w lesie Vid ChatGPT |
Widar nazywany był
Milczącym Bogiem albo Milczącym Asem, ponieważ niezapytany, sam z siebie się
nie odzywał. Nie mieszkał jak inni Bogowie w salach Asgard, a zbudował sobie
domostwo w lesie Vid. Była to skromna, drewniana chata, przyozdobiona gałązkami
i kwiatami. Wokół jego domu miała rosnąc wysoka trawa i liczne krzewy. Widar
wolał kontakt z naturą, otoczenie zwierząt w leśnej gęstwinie, niż zgiełk i
hałas uczt w Valhalli i innych salach Asgardu.
Mity zwracają uwagę
na jeszcze jedną cechę Widara. Zawsze podkreśla się jego niesamowitą siłę i
ponadprzeciętny wzrost. Zaraz po Thorze i jego synu Magnim, miał być
najsilniejszym z Bogów. Warto tu podkreślić, że Thor zawdzięczał swoją krzepę
właśnie pasowi, który dostał od matki Widara, Grid. Siła Widara była jego
naturalną cechą i to ona pozwoli mu wyjść zwycięstwo z walki podczas Ragnaroku,
Zmierzchu Bogów, przy końcu świata. W Eddzie Prozaicznej wspomniane jest, że
inni Bogowie mogą na nim polegać w trudnych czasach.
 |
| But Widara ChatGPT |
Innym atrybutem
Widara jest jego gruby, skórzany lub wedle innej wersji żelazny but. Czasami są
to dwa buty. Obuwie miało powstać z twardych skrawków skóry, które szewcy
obcinali wyrabiając buty dla swoich klientów, a które to skrawki nie nadawały
się do obróbki z powodu swojej twardości. W Skandynawii istniał zwyczaj wśród
szewców, by składać ofiary Widarowi z resztek skóry z produkcji. Zapewne to one
wzmacniały magiczny but. We wspomnianym dniu Ragnaroku Widar ruszy w bój. Po
śmierci Odyna, zabitego przez straszliwego wilka Fenrira, pomści swojego ojca. Zabije
bestię, kiedy nikt inny nie podobał temu zadaniu. Dokona tego wskakując w
paszczę wilka i opierając jedną nogę odzianą w swój magiczny but na żuchwie
Fenrira, a ramionami chwytając podniebienie jego pyska. Gruby but ochroni stopę
boga przed ostrymi jak sztylety kłami potwora, dzięki czemu zyska sposobność,
by zaprzeć się i rozerwać paszczę wilka na dwoje. Scena ta znalazła się na
krzyżu z Gosforth. Jeśli jesteście ciekawi tego niesamowitego zabytku, który
łączy ze sobą elementy wierzeń nordyckich i chrześcijańskich, znów odsyłam na
mój blog, gdzie dokładniej go opisałem.
Jak wspominałem
Widar nosił przydomek Milczący Bóg. Niektórzy dopatrują się powodu tego
milczenia, w ślubach, które rzekomo miał złożyć – obiecał, że nie odezwie się
ani słowem, dopóki nie pomści swojego ojca. Problem w tym, że taki ślub mógłby
złożyć dopiero podczas ostatniej bitwy dobra i zła u kresu świata. No chyba, że założymy, iż znał przeznaczenie
swojego ojca i swoje, wiedząc o przepowiedni wieszczki o Ragnaroku. Osobiście
uważam jednak takie domysły za nadinterpretację – Widar nie odzywał się już za
życia Odyna, a przydomek zyskał wcześniej i inna była jego geneza. Ot, według
mnie była to po prostu jego natura. Był cichy, spokojny, stronił od
towarzystwa. Dziś nazwalibyśmy go introwertykiem. Gdyby to pojęcie istniało w
czasach wikingów, z pewnością zostałby ich boskim patronem.
Widar jest uznawany
za Boga ciszy, spokoju, ale i zemsty, przez wzgląd na rolę, jaką odegra podczas
Zmierzchu Bogów, gdy pomści najwyższego spośród nich. Jako jeden z nielicznych
przeżywa wydarzenia Ragnaroku i koniec obecnego świata. Spotka go zaszczyt
odbudowy i rządzenia w nowym świecie. Jego nowa siedziba będzie mieściła się w
miejscu zwanym Gimle, co można przetłumaczyć jako Niebo. Wspominany przeze
mniej Joachim Lelewel tak opisał owo miejsce w XIX wieku:
Patrzcie! Oto dom
połyskuje, jak ogień słoneczny i bardziej złocisto. Imię jego Gimli (Niebo). W
nim po wszystkie czasy zamieszkający ludy i użyją dobrego.
Jeśli nazwa Gimli
wydaje się komuś z Was znajoma, to tak, Tolkien zapożyczał wiele nazw, użytych
we Władcy Pierścieni, właśnie z mitologii nordyckiej.
 |
| Widar i Fenrir ChatGPT |
Pamięć o Widarze
ciągle jest żywa w Skandynawii. W latach 1977 i 1978 zwodowano w stoczni w
Bergen dwa okręty, których klasę nazwano Vidar właśnie. Służyły one do
rozstawiania min morskich. W roku 2023 jeden z nich został sprzedany do
marynarki łotewskie, a trzy lata później drugi do marynarki litewskiej. W
Norwegii działają również dwa kluby sportowe, SK Vidar w Oslo oraz FK Vidar w
Stavanger. Ten drugi ma w swoim logo wielkiego, czerwonego wilka. Przypadek?
Nie Sądzę.
Podzielcie się w
komentarzu, czy słyszeliście wcześniej o Widarze i co sądzicie o jego osobie. Jest
to jedna z moich ulubionych postaci z nordyckiego panteonu. Dajcie znać, kogo
najbardziej lubicie.
Na koniec zachęcam
do odwiedzenia mojego profilu na Facebooku, gdzie publikuję informacje o nowych
artykułach na blogu, jak i od niedawna, nagraniach na Youtube. A jeśli możesz drogi Słuchaczu lub Słuchaczko
wesprzeć moją twórczość finansowo, zapraszam do odwiedzenia strony na
Patronite, by zostać Patronem wzorem Piotra Brachowicza. Do usłyszenia w
następnym materiale, a tymczasem, bywajcie!
