Stolemy

Źródło: https://www.okiemplecaczka.pl/portfolio/kaszubskie-stolemy/,
data odczytu: 27.07.2023

Jednym z częściej przewijających się motywów w mitologiach świata są rasy olbrzymów. Czy to lodowi Jotunowie, czy też hebrajscy Nefilim – wierzenia z różnych zakątków świata posiadają swoich gigantów o nadnaturalnej wielkości i sile. Nie inaczej jest z nam bliższym legendami. Dziś wrócimy na Kaszuby, by omówić sobie kolejne istoty zamieszkujące ten region Pomorza.

Opisując kamienne kręgi Gotów (i nie tylko) wspomniałem, iż uważano je za konstrukcje postawione przez stolemy, rasę olbrzymów. W latach 50. XX wieku, kiedy to prowadzono badania budowli, rozeszły się nawet wieści, jakoby w ich pobliżu znaleziono szkielety ponadnaturalnego wzrostu, co tylko ożywiało dawną legendę. Wedle innej wersji, nie postawiły kręgów, a same zostały w nie zaklęte, kiedy ściągnęły na siebie gniew Bogów. Biorąc pod uwagę, iż same konstrukcje postawiły germańskie plemiona, a wśród nich istniała wiara w trolle, które mogły się zamienić w kamień, nie można wykluczyć pokrewieństwa między obiema rasami lub chociaż zaczerpnięcia od innej kultury wierzeń w taką przemianę.

Istotom tym przypisywano oprócz olbrzymich rozmiarów także i nieprzeciętną siłę, dzięki której potrafiły wyrywać drzewa czy też ciskać skałami. A że Pomorze usiane jest wieloma polodowcowymi głazami narzutowymi, znajdywano tu i ówdzie dowody na ich istnienie (tzw. Kamienie Stolemowe). To właśnie ich działania, zawody czy walki, miały uformować krajobraz Pomorza.

Podobnie jak ludzie, olbrzymy tworzyły swoje społeczności. Ich mężczyźni zwani byli stolemami, kobiety stolemicami, a dzieci stolemiątkami. I podobnie jak my, dzieliły się na dobrych i złych. Niektórzy pomagali ludziom, inni ich straszyli, a nawet krzywdzili. Być może też w swojej opinii nie czynili zła, a jedynie bronili ziemi kaszubskiej, przed nową rasą, która coraz bardziej korzystała z dobrodziejstw ziemi, karczując, zabudowując i wyczerpując zasoby naturalne.

Pamięć o Stolemach nie umarła. Dziś tym mianem można nazwać nad wyraz silnych ludzi. Gmina Kościerzyna, na wzór wrocławskich krasnali, umieszcza na swoim terenie figurki Stolemów. Większe podobizny tych olbrzymów można spotkać w Gniewinie. Klub Studencki Pomorania przyznaje zasłużonym dla regionu osobom Medal Stolema, zaś przechadzając się po Gdańsku można natrafić na ulicę Stolema.

Kończąc ten temat, chciałbym tradycyjnie zaprosić do odwiedzin mojego profilu na Facebooku. Wspomóc mnie można również udostępniając ten artykuł, bym mógł dotrzeć do szerszego grona Odbiorców. A jeśli drogi Czytelniku lub Czytelniczko masz sposobność i chęci, by wesprzeć rozwój mojej strony, można to uczynić na Patronie, wzorem mojego pierwszego Patrona, Piotra Brachowicza.